آیا لاغری موضعی امکان پذیر است؟ اکثر افراد دچار چاقی و اضافه وزن در ناحیه شکم و پهلو می باشند. اما آیا می توان به صورت موضعی چربی های این ناحیه را از بین برد؟ چگونه می توانیم به صورت موضعی لاغری را تجربه کنیم؟ در این مقاله از مجله ایرانیان به پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت.
لاغری موضعی چیست ؟

میزان چربی در نواحی مختلف بدن متفاوت است. ضخامت چربی در ناحیه پلک از همه قسمتهای بدن کمتر بوده و در ناحیه باسن بیشترین ضخامت را دارد. همچنین در زنان و مردان توزیع چربی در بدن متفاوت است. گاهی ممکن است در قسمتی از بدن چربی زیادی جمع شود. این حالت باعث عدم توازن در بدن میشود. بهعنوانمثال شخصی رانهای بزرگی داشته و نواحی دیگر بدن او لاغر است. به این وضعیت چاقی موضعی میگویند.
چاقی موضعی باعث میشود تناسب نیمتنه پایین و بالا از بین برود. انتخاب لباس با سایز مناسب برای این افراد مشکل بوده و انتخابهای محدودی دارند. راهحل این مشکل لاغری موضعی است. روشهای مختلفی برای لاغری موضعی وجود دارد که چربی در این نواحی خاص را از بین میبرند.
لاغری موضعی برای کدام قسمت های بدن انجام می شود ؟
برای نواحی مختلف بدن میتوان از روشهای مختلف لاغری موضعی استفاده کرد. در بیشتر مواقع افراد برای لاغری نواحی زیر یکی از روشهای کاهش وزن موضعی را انتخاب میکنند.
- لاغری شکم و پهلو به صورت موضعی
- لاغری موضعی بازو
- ران
- سینه
- باسن.

آیا لاغری موضعی امکان پذیر است ؟
تحقیقات علمی بسیاری در این زمینه انجام شده که بیشتر آنها نشان داده اند لاغری موضعی یک شایعه است. تمرین یک ناحیه خاص از بدن به این معنا نیست که چربی آن منطقه بهطور مستقیم برای تامین انرژی مصرف شود. چربی سوزی در بدن به صورت کلی انجام می شود و محدود به ناحیه ای که تمرین می دهید نیست.
مطالعات متعددی، از جمله یک تحقیق در سال 2007، این موضوع را بررسی کرده اند و نشان داده اند که هرگونه کاهش چربی ناشی از تمرین، از کل بدن صورت می گیرد، نه فقط از عضله ای که تحت تمرین بوده است. بنابراین، تمرینات هدفمند مانند شکم یا بازو، تضمینی برای کاهش چربی در همان ناحیه ارائه نمی دهند.

تماس با ما
مطالعه 12 هفته ای مشابه دیگری روی 40 زن (طبقه بندی شده به عنوان اضافه وزن یا چاق) شرکت کنندگان را به دو گروه تقسیم کرد: یک گروه که تمرینات قدرتی هدفمند را انجام دادند و یک رژیم غذایی خاص را دنبال کردند و گروهی که فقط رژیم غذایی توصیه شده را دنبال کردند. در پایان آزمایش، هر دو گروه وزن کم کردند، اما تفاوت کاهش وزن معنیداری بین این دو مشاهده نشد.
موثرترین روش های لاغری موضعی
دستگاه آر اف
آر اف یک روش غیرتهاجمی برای کاهش چربیهای اضافی در نواحی مختلف بدن مانند شکم، پهلو، ران، بازو و غبغب است. در این روش از امواج رادیویی با فرکانس بالا برای گرم کردن لایههای زیرین پوست و چربیها استفاده میشود. این امواج باعث ذوب سلولهای چربی میشوند تا بتوانند از طریق فرآیند جذف طبیعی بدن، پردازش شوند. آر اف روش مناسبی برای کاهش چربیهای موضعی بدون نیاز به جراحی است.
روش مزولیپولیز یا بیولیپولیز
مزولیپولیز (بیولیپولیز) یک روش غیرجراحی برای کاهش چربیهای موضعی در نواحی خاص بدن است. در این روش از داروی گیاهی به نام فسفاتیدیل کولین استفاده میشود. این دارو با تزریق مقدار کمی لسیتین سویا و نمک صفرا، بهطور مستقیم در نواحی مورد نظر زیر پوست، چربی را در خود حل و تخلیه میکند.
مزولیپولیز یک روش غیرتهاجمی است که برای ذوب شدن و از بین بردن چربیها، از تزریق ماده محلول در زیر پوست استفاده میکند. هر جلسه در این روش، بسته به اندازه محیطی که در نظر گرفته شده، بهطور معمول حدود 10 الی 15 دقیقه زمان میبرد. وقتی مواد ذوبکننده تزریق میشوند، چربی شروع به حل شدن کرده و از طریق جریان خون حرکت میکند. در پایان، کلیهها و روده، چربی را دفع میکنند.
این روش برای افرادی مناسب است که میخواهند از رسوبات چربی کوچک و لجباز خلاص شوند اما برای افراد چاق و دارای اضافه وزن مناسب نیست. عوارض جانبی این روش درمانی نیز شامل خارش، تورم و قرمزی میشود که این علائم جزئی در طی یک هفته پس از درمان برطرف میشوند.

لیپولیز
لیپولیز یکی از روشهای زیبایی و لاغری موضعی است که در آن چربیهای موضعی و اضافی بدن را آب میکنند تا فرد به تناسب اندام دلخواه خود برسد. این فرآیند سبب میشود که انتقال چربیها در درون رگهای خونی، آسانتر شود و بدن بتواند راحتتر به این منابع انرژی دسترسی داشته باشد. روش لیپولیز به دو دسته تقسیم میشود که شامل روش تهاجمی و غیرتهاجمی است.
در روش غیرتهاجمی، حذف چربیهای بدن با روشهایی مانند ورزش، طب سنتی، طب سوزنی، هومیوپاتی و آب درمانی انجام میشود. در روش تهاجمی نیز چربیهای یک ناحیه از بدن، بهوسیله جراحی خارج میشوند. یکی از روشهای موجود در این دسته، لیزر لیپولیز است که در آن ابتدا اندام مورد نظر بهصورت موضعی بیحس شده، سپس سوراخهای 1 تا 2 میلیمتری روی پوست ایجاد شده و یک فیبر نوری باریک وارد قسمت زیرین پوست میشود. لیزر از طریق این فیبر به بافت مورد نظر تابیده میشود.
هر دو روش مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آنها بستگی به شرایط و نیازهای فرد دارد.
لاغری پهلو با اولتراسوند
لاغری موضعی با اولتراسوند یک روش بدون جراحی است که در آن امواج اولتراسوند برای شکستن چربی های زیرپوستی به کار می روند. این امواج باعث افزایش دمای چربی ها و تجزیه سلول های چربی می شوند، که به مرور زمان منجر به کاهش حجم چربی در نواحی مورد نظر می شود. این روش معمولا برای لاغری موضعی در نواحی شکم، پهلوها یا ران ها استفاده می شود.
کویتیشن
کویتیشن یا کاویتاسیون اولتراسوند، یک روش غیرتهاجمی برای از بین بردن سلولهای چربی در نواحی خاص بدن است. این روش از امواج اولتراسوند با فرکانس پایین استفاده میکند. این امواج باعث ایجاد لرزش در بافت چربی شده و لرزشها باعث میشوند که سلولهای چربی شکسته شود و به شکل مایع درآیند. سپس، این مایعات چربی توسط سیستم لنفاوی بدن جذب شده و با استفاده از سیستم دفع طبیعی بدن، دفع میشوند.
کویتیشن در نواحی مختلف بدن از جمله شکم، پهلو، بازو، داخل و خارج ران، باسن و صورت، برای از بین بردن چربی اضافی استفاده میشود. این روش برای افرادی که سلامتی کامل دارند و میخواهند بین 2 تا 50 کیلوگرم وزن کاهش دهند مناسب است. از جمله عوارض جانبی کویتیشن شامل قرمزی و تحریکات پوستی، احساس تشنگی زیاد، سردرد، کم شدن اشتها، افزایش دمای بدن در هنگام انجام کویتیشن، احتمال بروز دل درد خفیف و یا درد در ناحیه درمان، اسهال و تهوع است. این عوارض معمولا چند ساعت یا چند روز بعد از درمان آغاز میشوند و زودگذر هستند.

اندرمولوژی
اندرمولوژی روشی غیرتهاجمی برای کاهش سلولیت و چربیهای موضعی بدن است. این روش برای اولین بار توسط جراحان پلاستیک فرانسوی مورد استفاده قرار گرفت. در این روش از غلطکهای مخصوصی برای ماساژ پوست استفاده میشود که اغلب بافتهای عمیق پوست را تحت تأثیر قرار میدهد.
اندرمولوژی با تحریک سیستم لنفاوی، بدن فرد را تحریک میکند تا مایعات اضافی تخلیه شود. این عمل باعث کاهش تورم و التهاب میشود. این روش برای اولین بار برای درمان زخم ناشی از سوختگی کاربرد داشت اما بعدا کشف شد که در کاهش ظاهر سلولیت نیز مؤثر است. اندرمولوژی برای درمان سلولیت ران و باسن بسیار رایج است. برخی از پزشکان، اندرمولوژی را به همراه لیپوساکشن یا سایر درمانهای کاهش چربی توصیه میکنند. این روش، غیرتهاجمی و کاملا ایمن به تغییر شکل نواحی سرسخت بدن که اغلب به رژیم غذایی یا ورزش پاسخ نمیدهند کمک میکند. این نواحی معمولا رانها، باسن و پاها هستند که سلولیت در آنها بیشتر ایجاد میشود یا تجمع چربی در آنها نسبت به سایر قسمتهای بدن زیادتر است.
کرایولیپولیز (Cryolipolysis)
کرایولیپولیز یک فناوری غیرتهاجمی است که از سرمای زیاد برای از بین بردن سلولهای چربی و کمک به کاهش تودههای چربی استفاده میکند. در این روش یک دستگاه پنلدار یا فنجانی، بالای پوست در ناحیهی مورد نظر قرار میگیرد. دمای پایین این دستگاه، سلولهای چربی را منجمد میکند و آنها را از بین میبرد. چون پوست، ماهیچه و بافتهای عصبی در دمای پایینتری نسبت به چربی یخ میزنند، این بافتها بدون آسیب باقی میمانند. کلمهی CoolSculpting نام تجاری کرایولیپولیز است.
مزوتراپی
مزوتراپی یک روش درمانی غیرجراحی و غیرتهاجمی برای بهبود و زیبایی پوست، از بین بردن چربیهای اضافی و درمان ریزش مو است. این روش در سال 1952 توسط پزشکی به نام مایکل پیستور در فرانسه معرفی شد. در مزوتراپی مواد فعال بیولوژیک مانند ویتامینها، آنزیمها، هورمونها و عصارههای گیاهی با استفاده از سوزنهای بسیار ریز به داخل پوست تزریق میشوند. این مواد میتوانند باعث جوانسازی و انسجام پوست شوند و چربی زائد را از بین ببرند. در این روش پیوند مولکولی بین مولکولهای چربی بریده شده و چربی تبدیل به حالت مایع میشود. سپس بدن در طول چند هفته تا چند ماه با استفاده از سیستم تصفیه کبد و روده، چربی اضافی بدن را از بین میبرد. این روش معمولا بین 15 تا 30 دقیقه انجام میشود. مزوتراپی برای اهداف مختلفی استفاده میشود که عبارتند از:
- از بین بردن چربی اضافه نواحی شکم، پهلوها، باسن، ران، پاها، بازوها و صورت.
- کاهش سلولیتها
- از بین بردن چروک و خطوط پوستی
- انسجام بافت پوست شل
- شفاف شدن پوست
- کاهش ریزش مو

لیفت
لیفت در نواحی مختلف بدن اعمال میشود و میتواند به کاهش چربیهای موضعی کمک کند. روشهای مختلفی برای لیفت وجود دارد از جمله:
- لیفت با نخ برای بالا کشیدن پوست، با استفاده از نخهای جراحی.
- لیفت با جراحی که در آن پوست اطراف گوش، داخل مو و زیر چانه با انجام برشهای کوچک برداشته میشود.
- لیفت اندوسکوپی که برای لیفت ابرو استفاده میشود.
در برخی از روشهای لیفت، چربیهای موضعی را از بین میبرند. به عنوان مثال، در روش لیفت با جراحی، بافت چربی از بدن خود شخص بهوسیله لیپوساکشن گرفته میشود. سپس این چربیها پردازش شده و به صورت یا هر ناحیه دیگر تزریق میشوند. سلولهای چربی زنده با بافتهای موجود ادغام شده و خطوط و چینوچروک را از بین میبرند. همچنین روش بادی جت لیپوساکشن یک روش دیگر است که با استفاده از فشار آب چربیهای موضعی را از بین میبرد. در این روش، چربیها از اطراف بافت با استفاده از یک جسم کوچک به شکل فن جدا میشوند و پس از آن، از طریق یک کانولا به بیرون مکیده میشوند.
لاغری موضعی با امبدینگ
در میان بسیاری از روشهای کاهش وزن، امبدینگ یکی از محبوبترین روشهای طب سنتی چینی است، تأثیر آن قابل توجه است، عوارض جانبی کمی دارد و حس بد ناشی از رعایت رژیم غذایی را نیز از بین میبرد. امبدینگ به طور عمده بر چربیهای شکمی، رانها و سایر قسمتها تاثیر میگذارد.
طب سوزنی
طب سوزنی با تحریک نقاط خاص بدن با سوزنهای بسیار نازک میتواند به از بین بردن چربیهای موضعی کمک کند. در طب سوزنی، سوزنها به نقاط خاصی از بدن فشار میآورند تا تحریک بیشتری برای از بین بردن چربیهای موضعی ایجاد کنند. این تحریک میتواند باعث شود تا سیستم گوارش فعالتر شده و با تحریک معده و طحال، اشتها کاهش یابد و در نتیجه چربیهای موضعی کاهش یابند.
طب سوزنی برای لاغری بهتر است در سنین بین 18 تا 50 سالگی انجام شود زیرا در این سن، رشد بدن کامل شده است و عملکرد تمام بدن کامل و بدون نقص است. این روش، متابولیسم بدن را تنظیم میکند و تجزیه چربیهای بدن را بهبود میبخشد. علاوه بر این، طب سوزنی با جلوگیری از حرکات دودیشکل روده و ترشح اسید معده، باعث کم شدن احساس گرسنگی و در نتیجه کاهش وزن و حجم چربیهای موضعی میگردد.
در افراد چاق، میزان چربیسوزی بیش از میزان طبیعی است. لاغری با طب سوزنی در 3 جلسه اول، تغییرات و اثرات محسوس دارد. کاهش چربیهای شکم، پهلو و ران پا با طب سوزنی، از طریق مکانیسم تنظیم سوختوساز و تحریک موضعی انجام میشود. در طب سوزنی سنتی، الکتریکی و لیزری، چربیها مثل عمل ورزش کردن یا تحرک بدنی موضعی شکسته شده، سلولیت هم از بین میرود و به مرور از طریق ادرار و عرق بدن خارج میشود.

رژیم غذایی در لاغری موضعی
اگر همراه با لاغری موضعی رژیم غذایی درستی را رعایت کنید، روند درمانی سرعت بیشتری پیدا میکند. زیرا سبک زندگی امروزی و برخی از غذاها تاثیر بسیار زیادی بر حجم چربی دور شکم و پهلو دارند. اگر حجم غذای خود را درون بشقاب کوچکی بکشید و آن را با سرعت کمتری میل کنید به کاهش چربی اضافی شما کمک میکند.
هرچند اکثر رژیمهای غذایی برای کاهش وزن کل بدن مفید هستند و شاید تاثیر زیادی بر حذف موضعی چربی نداشته باشند، اما رعایت برنامه غذایی اصولی و مشورت با دکتر تغذیه نه تنها ضرری ندارد، بلکه چربیهای اضافی را با سرعت بیشتری از بین میبرند.
در زیر برخی مواد غذایی مفید در روند درمانی لاغری موضعی معرفی میکنیم:
- تخممرغ
- آووکادو
- ماست
- حبوبات (لوبیا)
- بادام
- میوهها
- ماهی قزلآلا
انواع روش های لاغری
روش های لاغری متنوعی وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
لاغری موضعی با ورزش
ورزش می تواند به کاهش چربی بدن کمک کند، اما لاغری موضعی در یک ناحیه خاص بدن تنها از طریق ورزش بسیار سخت است. ورزش هایی مانند کاردیو و تمرینات مقاومتی به سوزاندن چربی کلی بدن کمک می کنند، و ممکن است باعث کاهش چربی در نواحی خاص نیز شوند. اما برای لاغری موضعی واقعی، ترکیب ورزش با رژیم غذایی مناسب و سایر روش ها ضروری است.
همچنین، باید توجه داشت که ترکیب تمرینات تقویت کننده هدفمند با تمرینات هوازی برای سوزاندن چربی مهم است. درست است که ماهیچهها با تمرینات تقویت کننده مانند حرکات شکم و تقویت همسترینگ بازو قوی میشوند، با این حال، این تمرینات کالری زیادی نمیسوزانند.
به عنوان مثال، انجام تعداد زیادی تمرینات شکمی منجر به قویتر شدن عضلات شکم میشود، اما تا زمانی که وزن کلی بدن کاسته نشود، تغییر خاصی در ظاهر آن ناحیه دیده نخواهد شد. به همین دلیل است که تمرینات کل بدن و یک رژیم غذایی سالم برای رسیدن به نتایج واقعی ضروری است. بهترین تمرینات برای کاهش چربی کلی عبارتند از:
- ورزشهای هوازی: ورزشهای هوازی مانند دویدن و دوچرخه سواری، عضلات بزرگ را تحت تاثیر قرار میدهند و ثابت شده است که در سوزاندن کالری موثر هستند و حتی ممکن است در آب کردن چربیهای سرسخت شکم، اثر قابل توجهی داشته باشند.
- تمرین تناوبی با شدت بالا: این تمرینات شامل دورههای کوتاه مدت فعالیت شدید است و ممکن است در چربی سوزی موثرتر از سایر روشها باشد.
- تمرینات کل بدن: ثابت داده شده است که تمرینات کل بدن به جای تمرکز روی یک ناحیه از بدن، کالری بیشتری میسوزاند و منجر به از دست دادن چربی بیشتری نسبت به تمرینات هدفمند تقویت عضلات میشود.
- تمرینات ترکیبی: ترکیب تمرینات مقاومتی و ورزشهای هوازی، در کاهش وزن موثرتر از تمرکز بر یک نوع ورزش است.

داروهای کاهش وزن
این روش شامل استفاده از داروهایی است که می توانند اشتها را کاهش داده یا جذب چربی در بدن را تغییر دهند. داروهایی مانند فنتامین یا اورلیستات از جمله داروهای تجویزی هستند که توسط پزشکان برای کمک به کاهش وزن تجویز می شوند.
این داروها در کنار تغییرات سبک زندگی (مانند تغذیه مناسب و ورزش) می توانند به کاهش حدود ۱۰ درصد از وزن بدن در ۶ ماه اول درمان کمک کنند و معمولا برای افرادی با BMI بالا و مشکلات مرتبط با چاقی مفید هستند.
دریافت برنامه رژیم غذایی
مشاوره تغذیه به افراد این امکان را می دهد که رژیم های غذایی شخصی سازی شده و متناسب با نیازهای خاص بدن خود دریافت کنند. متخصصان تغذیه برنامه های غذایی دقیقی تدوین می کنند که شامل انتخاب مواد غذایی مناسب، اندازه وعده های غذایی و زمان بندی مناسب است.
علاوه بر این، این مشاوره به افراد کمک می کند تا ارتباطی سالم با غذا برقرار کنند و عادات غذایی خود را بهبود بخشند، که می تواند به کاهش وزن پایدار و حفظ سلامتی کمک کند.
عواملی که به لاغری شما کمک می کنند
یک خواب خوب
در گذشته تصور میشد که خوابیدن باعث چاقی میشود. اما تحقیقات نشان میدهد که خواب بیشتر از ۸ ساعت میتواند به سلامتی و همچنین کاهش درصد چربی بدن کمک کند.
خواب با کیفیت همچنین از استرس شما کم میکند. نتیجه ترشح کمتر هورمون کورتیزول است که باعث افزایش اشتها و نیز افزایش ذخیره چربی میشود.
در مقابل کسانی که کمتر از شش ساعت میخوابند، حتی اگر به این خواب کم عادت کرده باشند، باز هم بیشتر دچار استرس، خوردن عصبی و چاقی شکم میشوند.
اما فقط به رختخواب رفتن کافی نیست. یک ساعت قبل از این که بخوابید، گوشی را از خودتان دور کنید و تلویزیون رو خاموش نگه دارید. میتوانید خود را با کتاب سرگرم کنید. مهم است که نور مستقیم صفحه به چشم شما وارد نشود.
بیشتر گوشیها و کامپیوترها گزینهای دارند که به کمک آن میتوانید شبها نور آبی را کمتر کرده و نور گرمتری داشته باشید. این موضوع به خواب شما کمک میکند. همچنین استفاده از نور ملایم و گرم در خانه بجای نور سفید و شدید هم کیفیت خواب را بالا میبرد.

حذف شکر
شکر و آرد سفید ما را محاصره کردهاند. در هر جایی که بروید، خوراکیهای شیرین با شکر اضافی حضور دارند. شکر کالریِ خالی است. یعنی کالری غذا را بالا میبرد، اما هیچ کمکی به ارزش غذایی آن نمیکند.
شکر یک راه حل ارزان برای شرکتهایی است که میخواهند غذاهای خود را خواستنی و اعتیادآور کنند. بله، شما به سادگی میتوانید به شکر اعتیاد پیدا کنید.
منظور از شکر، تنها آن پودر سفیدی نیست که به چای صبحانه میافزایید. شیرینیها، ژلهها، پاستیل، بیسکویت و حتی آبمیوه از منابعی هستند که بیش از اندازه قند دارند. رستورانها به غذای خود شکر اضافه میکنند تا طعم آن را بهتر و خواستنیتر کنند.
اگر به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر چربی مرکزی و لاغری موضعی شکم هستید، اول از همه یک فکری به حال شکر بکنید. چای و قهوه تلخ بنوشید. بجای نوشابه یا ماالشعیر (به خصوص طعمدار) آب گازدار سفارش بدهید. خودتان آشپزی کنید و کمتر از بیرون غذا بگیرید. اگر از سوپرمارکت نان میخورید، مطمئن شوید که نان شما شکر اضافه و کره گیاهی نداشته باشد.
مصرف پروتئین
پروتئین یکی از مهمترین درشتمغذیها است. معمولا مردم بیشتر کالری روزانه خود را از کربوهیدرات مثل برنج و چربی مثل روغن میگیرند. اگر به فکر لاغری موضعی شکم هستید، بجای عمل جراحی یا قرص بهتر است پول خود را برای مصرف پروتئین بیشتر هزینه کنید.
- پروتئین به رشد عضلات کمک میکند.
- پروتئین باعث میشود زودتر سیر و دیرتر گرسنه شوید.
- هضم پروتئین نسبت به چربی یا کربوهیدرات کالری بیشتری مصرف میکند. در نتیجه متابولیسم شما بالا خواهد رفت.
خوشبختانه منابع پروتئین به حد کافی متنوع هستند:
- گوشت قرمز (گوسفند، گاو، شتر…)
- گوشت سفید (مثل مرغ)
- ماهی
- تخم مرغ
- لبنیات به خصوص ماست یونانی
- سویا
- دانهها و آجیلها
برای دریافت پروتئین تنها به سینه مرغ محدود نیستید و میتوانید یک رژیم بسیار متنوع داشته باشید.
برای صبحانه بجای مربا و شیرینی از صبحانه با پروتئین بالا استفاده کنید. مثلا تخم مرغ و لنبیات.
میانوعدههای پروتئینی بخورید، مثل بادامزمینی.
در ناهار و شام سهم پروتئین را افزایش دهید.
حذف الکل
حتما شما هم در مورد «شکم عرقخوری» شنیدهاید. بله، مصرف الکل میتواند باعث افزایش ذخیره چربی شکم شود. پژوهشها نشان میدهد که مصرف الکل باعث چاقی مرکزی میشود. این موضوع به افزایش سایز، بزرگ شدن شکم و افزایش چربی پهلو میشود.
از طرف دیگر معمولا الکل را همراه با آبمیوه یا نوشابههای قندی مصرف میکنند. قند اضافه یکی از دلایل اصلی چاقی شکم است. مزههای شیرین و چرب و به خصوص چربی ترانس مثل چیپس و ماست پرچرب هم وضعیت را بدتر میکند.
افراد معمولا به همراه الکل، تمایل بیشتری به مصرف دخانیات پیدا میکنند. به زبان دیگر، مصرف الکل خودش یک عادت ناسالم است که تمایل به عادتهای ناسالم دیگر را افزایش میدهد. حتی اگر نمیتوانید الکل را کاملا کنار بگذارید، در هر نوبت، الکل کمتری مصرف کنید و از خوردنیها و نوشیدنیهای ناسالم در کنار آن بپرهیزید.





