مصرف دارو به تنهایی نمی تواند درمانی برای دیابت باشد و لازم است که رژیم غذایی برای دیابت تنظیم شود و فرد در کنار رژیم و دارو یک برنامه ورزشی مناسب هم داشته باشد. بهترین رژیم غذایی برای دیابت باید سرشار از مواد مغذی، پروتئین ها و چربی های مفید باشد که با تعادل خاصی باید مصرف شوند. در ادامه این مقاله از مجله ایرانیان بیشتر با بایدها و نبایدهای این رژیم آشنا می شوید.
اهمیت پیروی از رژیم غذایی برای دیابت
تحقیقات نشان داده که رژیم غذایی برای دیابت باعث کنترل قند خون، کنترل وزن و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی می شود. با دریافت کالری و چربی بیشتر از نیاز بدن، سطح قند خون افزایش پیدا می کند و تداوم این وضعیت و پیروی از سبک تغذیه ناسالم باعث بیماری های قلبی، نارسایی کلیوی و نوروپاتی می شود. حذف قند از رژیم غذایی یکی از اقدامات مهم برای افراد دیابتی می باشد.
غذاهای مناسب در رژیم غذایی برای دیابت
دریافت کالری و مواد مغذی در رژیم غذایی برای دیابت با از بین منابع سالم زیر باشد:
کربوهیدرات های سالم
انتخاب کربوهیدرات های سالم در رژیم افراد دیابتی ضرورت بالایی دارد. این منبع غذایی نباید در رژیم حذف شود چون کربوهیدرات ها به گلوکز تجزیه می شوند و روی سطح قند خون تاثیر دارند. در واقع ستون یک رژیم غذایی سالم را کربوهیدرات ها تشکیل می دهند و باید در حد تعادل مصرف شوند.
کربوهیدرات نقش موثری در تامین کالری بدن دارند و بیشتر غذاهای سالمی که حاوی کربوهیدرات باشند سرشار از فیبر، ویتامین و مواد معدنی هم هستند. بهترین منابع کربوهیدرات شامل شامل:
- میوه‌ها و سبزیجات
- غلات کامل و حبوباتی مانند لوبیا و نخود
- لبنیات کم چرب
منبع غذایی غنی از فیبر
فیبر یکی از منابع غذایی در دسته کربوهیدرات ها است که بدن قادر به هضم و جذب آن نیست. این کربوهیدرات در غذاهای گیاهی بیشتر یافت می شود و برای کنترل قندخون، جلوگیری از ایجاد مشکلات گوارشی مانند یبوست و… موثر است. بهترین منابع غذایی حاوی فیبر عبارتند از:
تماس با ما
- سبزیجات و میوه ها
- حبوبات و غلات کامل مانند نان سبوس دار، کینوا و برنج قهوه ای
- مغزهای خوراکی مانند گردو
مصرف انواع ماهی
در رژیم غذایی برای دیابت باید هفته ای دو بار ماهی مصرف شود. ماهی های سالمون و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند و از ایجاد بیماری قلبی پیشگیری می کنند. بهترین روش پخت ماهی گریل کردن، بخار پز کردن و کبابی کردن است.
مصرف چربی‌های سالم در رژیم افراد دیابتی: برای کاهش کلسترول در رژیم غذایی افراد دیابتی باید غذاهای حاوی چربی غیر اشباع گنجانده شود. این مواد غذایی عبارتند از:
- مغزهای خوراکی
- آووکادو
- روغن‌های سالم، مثل روغن کانولا و روغن زیتون
مواد غذایی ممنوعه در رژیم غذایی برای دیابت
مواد غذایی ممنوع در رژیم غذایی برای دیابت عبارتند از:
- برنج سفید
- غذاهای سرخ شده و غذاهای سرشار از چربی ترانس و چربی اشباع
- سس گوجه
- غذاهای سرشار از نمک
- انواع شیرینی، آبنبات و بستنی
- قهوه مخلوط
- مویز و کشمش
- نوشیدنی هایی که دارای قندهای اضافی هستند مانند آب میوه، نوشابه معمولی و نوشیدنی های معمولی ورزشی یا انرژی زا
- سیب زمینی سرخ کرده
- پنکیک
- بیکن گوشت چرب
- انواع میوه ها از قبیل انگور، انبه، پاپایا، موز و طالبی، هندوانه، زردآلو، آناناس و همه میوه های خشک
- مشروبات الکلی
- نان سفید
- مکمل و ویتامین در درمان افراد مبتلا به دیابت
- غلات نرم
- غذای چینی
بهترین میان وعده در رژیم غذایی برای دیابت
گنجاندن میان وعده سالم در رژیم غذایی برای دیابت از افت قند خون جلوگیری می کند. میان وعده های سالم باعث افزایش احساس سیری می شوند. بهترین میان وعده در افراد مبتلا به دیابت عبارتند از:
- ماست یونانی با توت
- مغزهای خوراکی مانند انواع آجیل مخصوصا پسته
- تخمه کدو حلوایی
- انواع میوه های مجاز
- تخم مرغ آبپز
- پاپ کورن
- سیب زمینی به همراه کره بادام زمینی
اهمیت فعالیت ورزشی برای دیابتی ها
درست است که رژیم دیابتی ها تا حد زیادی می تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند اما برای درمان و اثر بخشی بهتر داروها و رژِیم غذایی باید فعالیت بدنی هم برای مدیریت بهتر سطح گلوکز و سلامت عمومی بدن انجام شود. از مهمترین فواید ورزش در رژیم غذایی افراد دیابتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش سطح گلوکز خون
- بهبود جریان خون
- کاهش سطح فشار خون
- سوزاندن کالری اضافه و مدیریت بهتر وزن
- افزایش و بهبود روحیه
- بهبود خواب
- بهبود حافظه در افراد مسن
گنجاندن حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط تا شدید در روز باعث مدیریت صحیح وزن و تنظیم سطح قند خون می شود و از چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 پیشگیری می شود.
نحوه تنظیم رژیم غذایی برای دیابت</h2>
روش های مختلفی برای تنظیم رژیم غذایی برای دیابت وجود دارند که به راحتی و رفته رفته سبک غذایی شما را اصلاح می کنند. رایج ترین روش های تنظیم برنامه غذایی افراد دیابتی عبارتند از:
روش بشقاب
حتما در رژیم های غذایی متعددی اسم این روش را شنیده اید. در این روش بشقاب غذای شما به قسمت های مختلفی تقسیم می شود. باید نیمی از بشقاب به سبزیجات غیر نشاسته ای مانند گوجه فرنگی و اسفناج اختصاص داده شود.
باید یک چهارم از بشقاب را غلات کامل مانند نان سبوس دار یا سبزی نشاسته ای مانند سیب زمینی و یک چهارم باقی مانده را به منابع پروتئینی مانند ماهی، مرغ یا گوشت قرمز اختصاص داد. استفاده از روغن زیتون و آجیل باید در حد بسیار کمی باشد. لبنیات، نوشیدنی مانند چای و قهوه و اب، میوه هم باید در حد یک سروینگ مصرف شود.
توجه به شاخص گلیسمی غذاها
در این روش غذاهای حاوی کربوهیدرات و میزان تاثیر آنها بر روی سطح قند خون رتبه بندی می شوند.
شمارش کربوهیدرات
افراد دیابتی که تحت درمان با تزریق انسولین هستند باید از این روش برای تنظیم کربوهیدرات مصرفی استفاده کنند. متخصص تغذیه با محاسبه مقدار کربوهیدرات غذاها به فرد کمک می کند تا بتواند دوز انسولین تزریقی را بر اساس مقدار کربوهیدرات مصرفی تنظیم کند. به زبانی ساده تر میزان کربوهیدرات مصرفی را برای هر وعده غذایی مشخص می کند.
