افرادی که به دنبال لاغری در یک روز می باشند خطر ابتلا به عوارض کاهش وزن سریع را به جان می خرند. برای آنکه عوارض رژیم های لاغری را به صفر برسانید، باید یک رژیم اصولی و برنامه ریزی شده را انتخاب کنید. در این مقاله از مجله ایرانیان عوارض کاهش وزن سریع را مورد بررسی قرار داده ایم.
عوارض کاهش وزن سریع
اختلالات هورمونی از عوارض کاهش وزن سریع
بر اساس مطالعات انجام شده محققین در راستای کاهش وزن، داده‌های جدیدی در رابطه با تاثیر کاهش وزن سریع در اختلالات هورمونی نیز یافت شده است. بافت چربی بدن انسان وظیفه تولید هورمون‌های مختلفی را دارد. هورمون‌های تولید شده با هماهنگ سازی‌های لازم بدن انسان را در شرایط صحیح و مطلوب قرار می‌دهند.
هنگامی که بافت چربی با سرعت بسیار زیادی کاهش یابد، هورمون‌های لازم توسط این بافت تولید نخواهد شد. در چنین شرایطی فرد موردنظر دچار اختلالات هورمونی خواهد شد. این مسئله در کاهش انرژی بدن نقش داشته و می‌تواند سبب بروز مشکل در غددهای هیپوفیز، غدد جنسی و غدد تیروئید نیز شود. همچنین اختلالات هورمونی می‌تواند در قطع قاعدگی برای خانم‌ها نیز تاثیر بگذارد.
با توجه به موارد ذکر شده، افراد چاق باید با برنامه ریزی اصولی از کاهش وزن سریع جلوگیری کنند. این مسئله باعث خواهد شد تا بدن شما طبق برنامه نسبت به کاهش وزن اقدام کند و شما از اختلالات هورمونی و مریضی‌های گوناگون نیز به دور باشید.
شل شدن پوست
کاهش سریع وزن اغلب باعث شل شدن پوست شکم، شلی بازو و پاها می شود. به این دلیل اتفاق می افتد که پوست مقداری خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و زمان منقبض شدن با بقیه بدن را ندارد. اگرچه ممکن است پیامدهای طولانی مدت برای سلامتی نداشته باشد اما می تواند باعث ناراحتی روحی و همچنین سوزش ناخوشایند شود. مرکز بهداشت توصیه می کند که اگر پوست دو سال پس از کاهش وزن به طور طبیعی به بدن فرم ندهد جراحی تنها گزینه برای اصلاح آن است.
سنگ های صفراوی
یکی از عوارض جانبی رایج کاهش وزن ایجاد سنگ کیسه صفرا است. رسوبات سخت کلسترول که در کیسه صفرا ایجاد می شود ممکن است بی ضرر باشند اما بسیاری از افراد مبتلا تهوع و درد شدید شکم را در اثر سنگ کیسه صفرا تجربه می کنند تا حدی که احتمال دارد نیاز به برداشتن کیسه صفرا باشد. به گفته شبکه اطلاع رسانی کنترل وزن، داشتن اضافه وزن یا چاقی احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد بنابراین کاهش وزن مفید است ولی انجام این کار نباید به سرعت انجام شود.
تماس با ما
اختلالات گوارشی ناشی از کاهش وزن سریع
گوارش بدن انسان در طول روز نیازمند ماده‌های غذایی مختلفی برای رشد و تکامل صحیح خود می‌باشد. هنگامی که گوارش بدن دچار آسیب‌های گوناگونی شود و انرژی لازم را دریافت نکند، اختلالات لازم در این بخش شکل می‌گیرد. لازم به ذکر است که بخش گوارش وظیفه تولید هورمون‌های موثری را در بدن انسان دارد. از عارضه‌های ایجاد اشکال در گوارش، می‌توان ابتلا به مشکلاتی همچون یبوست اشاره داشت. توجه داشته باشید که گوارش می‌تواند در آسیب زدن به قسمت‌های مختلف بدن انسان نیز موثر باشد. بنابراین باید با توجه به این نکته نسبت به کاهش وزن خود اقدام کنید و توجه داشته باشید که یکی از عوارض کاهش وزن سریع و استفاده از رژیم‌های غذایی نامناسب مانند حذف کامل نان و برنج از وعده‌های غذایی، آسیب جدی به قسمت گوارش بدن انسان می‌باشد که تاثیرات مخربی بر بدن دارد.
اختلال سیستم ایمنی بدن
هنگامی که قند و انرژی مورد نیاز بدن انسان در زمان لازم به بدن نرسد، قطعا مشکلات مختلفی در کمبود انرژی لازم برای ادامه فعالیت‌های روزانه رخ می‌دهد. در چنین شرایطی سیستم ایمنی بدن انسان نیز تضعیف می‌شود و شما در برابر بیماری‌های مختلف هیچ مقاومتی را نخواهید داشت. بنابراین می‌توان تضعیف سیستم ایمنی بدن را از عوارض کاهش وزن سریع نیز دانست.
سردرد
سردرد از عوارض شایع دنبال کردن رژیم‌های لاغری بسیار کم کالری و کم کالری است. دلیل سردرد‌ها این است که چنین برنامه غذایی ممکن است کربوهیدرات کمی داشته باشد و منجر به کمبود گلیکوژن در بدن شود. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، بدن بافت عضلانی را می‌شکند تا گلیکوژن ذخیره شده در آنها را برای مغز ارسال کند. مغز تنها از گلیکوژن به عنوان سوخت استفاده می‌کند. اگر ذخایر مغز دچار کمبود شوند، بدن چربی‌های ذخیره شده را می‌گیرد و تبدیل به چیزی شبیه گلوکز می‌کند که مغز از آنها استفاده کند. عوارض چنین اتفاقی سردرد است.
از دست دادن عضلات
وقتی خیلی سریع وزن خود را کاهش می دهید، لزوما فقط چربی نیست که از بین می رود. بر اساس مطالعات، کاهش سریع وزن می تواند منجر به کاهش قابل توجه توده بدون چربی و بافت ماهیچه ای شود. این کاهش توده بدون چربی می تواند منجر به کند شدن متابولیسم شود که در صورت توقف محدودیت کالری یا ورزش بازگشت مجدد وزن را در پی دارد.
مشکلات کبدی از عوارض کاهش وزن سریع
در حالی که بیماری کبد چرب معمولاً با چاقی همراه است، کاهش سریع وزن یک عامل خطر برای ایجاد آسیب کبدی است، گاهی اوقات پس از جراحی برای کاهش وزن در بیماران مبتلا به چاقی این اتفاق می افتد و این ممکن است به دلیل تغییرات ناگهانی در پروفیل اسیدهای چرب پس از کاهش وزن یا به عنوان یک اثر باقیمانده از اضافه وزن باشد.
خطر دیابت
برخی مطالعات نشان داده است افرادی که دچار کاهش وزن سریع می‌شوند احتمال دارد در آینده گرفتار بیماری دیابت شوند. در پاسخ به استرسی که کاهش وزن در شما ایجاد می‌کند ممکن است تعادل انسولین شما از بین برود و بدن پاسخی منفی نشان دهد چون سعی می‌کند برای اجتناب از عوارض جانبی بدن را سالم نگه دارد.
مشکلات ذهنی و تمرکزی
رژیم هایی که نوید کاهش سریع وزن را می دهند ممکن است برای سلامت روان مضر باشند. شاید سازگاری با شکل و وزن جدید بدنتان دشوار باشد و این منجر به ایجاد مشکلات غذایی و افزایش خطر بیماری های روانی می شود.
افزایش ضربان قلب و تپش قلب
افرادی که از قرص های رژیمی برای کاهش سریع وزن استفاده می کنند اغلب از عوارض جانبی قرص های کاهش وزن مطلع نیستند. مصرف قرص های لاغری ممکن است منجر به عوارض مختلفی مانند افزایش ضربان قلب و تپش قلب شود.
کاهش سرعت سوخت و ساز از عوارض کاهش وزن سریع
کاهش وزن سریع معمولا موجب کمبود شدید کالری می‌شود. برای مثال افرادی که از 3000 کالری در روز به 1200 کالری می‌رسند. مشکل اینجاست که بدن این تغییر را به علت کمبود و محدودیت منابع غذایی شناسایی کرده و به همین دلیل به سمت سو تغذیه می رود. در نتیجه، سرعت سوخت و ساز پایین می‌آید و تمایل آن به ذخیره چربی نیز بیشتر می‌شود.
کاهش وزن طبیعی چقدر است ؟
به‌طور متوسط در یک رژیم متعادل و سالم و البته پایدار تقریبا هر هفته باید نیم تا یک کیلوگرم کاهش وزن داشته باشید که اگر بین 500 تا هزار کالری از کالری‌های دریافتی روزانه‌تان کم کنید این اتفاق خواهد افتاد.
ترکیب یک رژیم غذایی سالم با ورزش منظم منجر به از دست دادن وزن بدون اثر منفی خواهد شد اما نمی‌توان انکار کرد در رژیم های خودسرانه که اصول اساسی در آنها رعایت نمی‌شود عوارض جبران‌ناپذیری در انتظار رژیم‌گیرندگان است. با هم بعضی از آنها را مرور می‌کنیم.
چگونه اصولی وزن کم کنیم ؟
کاهش وزن آهسته و پیوسته
شاید کاهش وزن آهسته زیاد برایتان جالب نباشد اما بهترین راه برای رسیدن به تناسب اندام است. با این روش پس از لاغر شدن، وزن خود را ثابت نگه می‌دارید و رابطه‌تان با غذاها بهتر می‌شود، یعنی به شیوه درست غذاخوردن عادت می‌کنید. تثبیت وزن به خود بستگی دارد اما تثبیت کاهش وزن ناگهانی به صورت بالقوه دشوارتر است.
رژیم لاغری اصولی
وقتی دچار تردید هستید رژیمی را انتخاب کنید که دارای تمام درشت مغذی‌ها(چربی، کربوهیدرات، پروتئین) باشد و یا با متخصص مشورت کنید تا رژیم غذایی متناسب با نیازها، حساسیت‌ها و محدودیت‌های غذایی‌تان دریافت کنید. هدف این است که به برنامه غذایی به عنوان سبک زندگی، نه یک رژیم لاغری فکرکنید. رژیم لاغری چیزی است که برای مدتی انجام می‌دهید و سپس رها می‌شود اما کاری که شروع می‌کنید نباید تاریخ شروع و پایان داشته باشد.
کاهش کالری نهایتا تا 500
مجبور نیستید کالری رژیم غذایی خود را به شدت پایین بیاورید؛ اگر روزانه 500 کالری کمتر غذا بخورید و در کنار آن رژیم اصولی و برنامه ورزشی داشته باشید، به راحتی هر هفته نیم کیلو وزن را از دست می‌دهید. این رویکرد شاید بلافاصله سبب ایجاد تغییر و خوشنودی فرد نشود اما در طولانی مدت و به شکلی اصولی بدن تغییر خواهد کرد.
- در هر وعده غذایی پروتئین بخورید؛
- وزنه‌های سنگین بلند کنید؛
- تمرین‌های ترکیبی با شدت بالا را انجام دهید؛
- به اندازه کالری دریافت کنید.
آب‌رسانی به بدن
مسلما این مشکل در رژیم‌های غذایی مانند رژیم آب‌میوه یا سم‌زدایی(که همین موارد هم ناسالم هستند و موجب سو تغذیه می‌شوند.) وجود ندارد اما در رژیم‌های جدیدتر که روی غذا تمرکز دارند معمولا آب فراموش می‌شود. حواس‌تان به میزان آبی که می‌خورید باشد و مطمئن شوید به اندازه الکترولیت دریافت می‌کنید. در دو هفته ابتدایی رژیم غذایی به نشانه‌های کم آبی بدن دقت کنید.
مصرف غذاهای باکیفیت
بررسی‌ها ثابت کردند که کیفیت غذا، از مقدار کالری دریافتی برای کاهش وزن مهم‌تر است و روی مقدار غذا خوردن هم تاثیر می‌گذارد. در این پژوهش نشاسته‌ها و کربوهیدرات‌های تصفیه شده با افزایش وزن ارتباط داشتند. در حقیقت، کیفیت و کمیت هر دو در کنار یکدیگر اهمیت دارند. محروم کردن از غذاها بار منفی بیشتری روی ذهن دارد. تغییر دادن رژیم غذایی همیشه نباید به دلیل کاهش وزن باشد، تغذیه مناسب و سلامتی بدن نیز ارزش بسیار بالایی دارند.
چه زمانی کاهش وزن سریع اشکالی ندارد ؟
گاهی اوقات دنبال کردن برنامه غذایی بسیار کم کالری توصیه می‌شود. این کار زمانی اتفاق می‌افتد که زیر نظر متخصص تغذیه باشید. کاهش وزن سریع برای کسی که بسیار چاق هستند و به دلیل مشکلات سلامت باید وزن کم کند توصیه می‌شود. برنامه غذایی بسیار کم کالری زیر نظر متخصص تنها برای مدت زمان کوتاه و تنها برای کمک به سالم‌تر شدن فرد تجویز می‌شود.
این افراد دارای مشکلاتی مانند دیابت، کلسترول بالا، فشار خون و دیگر بیماری‌های خطرناک هستند. تنها در چنین موارد خاص کاهش وزن سریع توصیه می‌شود.
