علت چاقی شکم چیست؟

چاقی شکمی یکی از معضلاتی است که بدون توجه به جنسیت، هم در آقایان و هم در خانم‌ها و البته در سنین مختلف مشاهده می‌شود. این مشکل نه فقط از نظر ظاهری بلکه از نظر سلامتی نیز ممکن است روی افراد تاثیر منفی بگذارد، پس توجه به آن و سعی در یافتن دلیل چاقی شکمی و تلاش برای بهبود و کاهش میزان چربی تجمع یافته در ناحیه شکم بایستی یکی از اولویت‌های هر فرد مبتلا به چاقی شکم باشد. اگر شما نیز جزء افرادی هستید که از چاقی شکمی گله‌مند بوده و به دنبال راه‌های آب کردن و به عبارتی کوچک کردن شکم خود و لاغری هستید در این مقاله با ما همراه باشید.

انواع چاقی شکم

چاقی شکم به هر نوع افزایش وزنی که در قسمت میانی بدن یعنی ناحیه شکم ایجاد ‌شود اطلاق می‌گردد که به دو نوع چربی زیر جلدی و چربی احشایی شکم تقسیم‌بندی می‌شوند.

چربی زیرجلدی 

چربی زیر جلدی همانطور که از اسمش پیداست درست زیر سطح پوست شما قرار می‌گیرد و حدود 90 درصد از کل چربی بدن را تشکیل می‌دهد. چربی زیر پوست نرم است، طوری که به راحتی می‌توانید آن را در میان انگشتان خود بگیرید. این نوع چربی معمولاً در اطراف ران، باسن، و شکم یافت می‌شود.

چربی زیرجلدی نقشی کلیدی در عملکرد بدن ایفا می‌کند، مثلاً اینکه این چربی‌ها بالشتک‌هایی در اطراف اندام‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها ایجاد و از آنها محافظت می‌کنند و همچنین در تنظیم دمای بدن نقش کمک کننده دارند.

چربی احشایی

چربی احشایی 10 درصد باقیمانده از کل چربی بدن شما را تشکیل می‌دهد، که غیر قابل لمس بوده و دیده نمی‌شوند و در قسمت‌های درونی‌تر بدن از جمله اطراف قلب، کلیه، روده، معده و کبد قرار دارد. چربی احشایی در صورتی که بیش از حد شده و توجهی به کاهش آن نشود در آینده ممکن است مشکلاتی از جمله دیابت، فشار خون، افزایش وزن، کلسترول بالا برای فرد  ایجاد کند که تمامی این عوامل می‌توانند منجر به مشکلات بزرگتری چون ابتلاء فرد به بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت نوع دو و سکته شوند.

درمان چاقی شکم با طب سنتی

راهکارهای مختلفی در طب سنتی برای درمان چاقی شکم وجود دارند که می‌توان به مصرف گیاهان دارویی، طب سوزنی، بادکش درمانی، ماساژ و … اشاره کرد. از جمله گیاهان دارویی مورد استفاده برای درمان چاقی شکم سویا، چای سبز و پروبیوتیک‌ها هستند که هر کدام دارای خواص مفید برای آب کردن چربی‌های شکمی هستند. البته اثرگذاری این محصولات در صورتی که با یک رژیم غذایی سالم و یک برنامه ورزشی ترکیب شوند دو چندان خواهند شد.

بادکش درمانی از دیگر راهکارهای توصیه شده برای درمان چاقی شکم در طب سنتی است. اگر دقت کرده باشید افراد با افزایش سن میزان چربی‌های شکمی‌شان افزایش می‌یابد که بخشی از آن به دلیل گردش خون ضعیف و اختلال در خونرسانی به سلول‌ها و اندام‌ها است. بادکش‌درمانی با باز کردن مویرگ‌ها،  از بین بردن رکود در خون باعث رساندن اکسیژن تازه به به نواحی مختلف بدن می‌شود و این اتفاق باعث رشد، ترمیم و متابولیسم بیشتر شده و با تجزیه چربی و به ویژه چربی‌های احشایی آن‌ها را از بدن خارج می‌کند.

گفته می‌شود طب سوزنی نیز می‌تواند با افزایش متابولیسم‌، کاهش اشتها و کاهش استرس روند چاقی را معکوس کند.

ماساژ درمانی یکی دیگر از راهکارهای درمان چاقی شکم در طب سنتی است که به تنهایی باعث کاهش سلولیت، کاهش چربی شکم یا کوچک شدن ران‌ها نخواهد شد، بلکه با تقویت و بهبود مسائل جانبی موثر در افزایش وزن از جمله کاهش استرس، کاهش درد عضلات و …  و نیز کمک به شما برای حفظ یک رژیم غذایی متعادل و انجام برنامه ورزشی منظم در لاغری شما موثر عمل می‌کند.

علت چاقی شکم در افراد لاغر

بهتر است به یاد داشته باشید که همیشه لاغر بودن به معنای داشتن زندگی سالم نیست و برخی از افراد لاغر نیز می‌توانند از چاقی شکم رنج ببرند. یکی از دلایل چربی شکم، سبک زندگی کم تحرک است. حتی افراد لاغر نیز می‌توانند زمان زیادی را جلوی تلویزیون یا جلوی صفحه کامپیوتر بگذرانند و این می‌تواند باعث شود که چربی اضافی در شکم آنها ته‌نشین شود.

 رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده نیز می‌تواند باعث ایجاد چربی شکم، حتی در افراد لاغر شود. حتی اگر متابولیسم بدن فردی بتواند با غذایی که می‌خورد تنظیم شود تا به طور کلی فرد وزن اضافه نکند، بسیاری از چربی‌های فرآوری شده بدون در نظر گرفتن اندازه کلی آنها تمایل دارند در شکم کسانی که آنها را مصرف می‌کنند ذخیره شوند.

در خانم‌های لاغری که بارداری و زایمان‌ سزارین از سر گذرانده‌اند نیز می‌توان شاهد وجود چاقی شکمی بود چرا که کششی که به دنبال حمل نوزاد در شکم این خانم‌ها ایجاد می‌شود منجر به تضعیف عضلات شکمی شده و هر چند به میزان اندک می‌توانند محلی برای تجمع چربی ایجاد کنند. یائسگی و به دنبال آن تغییرات هورمونی در خانم‌ها نیز منجر به انتقال مقداری از چربی ازران و باسن به شکم می‌شود و حتی در این دوران بدن شروع به ذخیره چربی بیشتر از قبل نموده و باعث ایجاد شکم بزرگ در افراد لاغر می‌شود.

چه غذاهایی باعث چاقی شکم می‌شوند؟

مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده و غذاهای سرشار از قند از علل شایع افزایش وزن و چاقی هستند. این نوع مواد غذایی می‌توانند متابولیسم بدن فرد را کاهش داده و مانع تلاش بدن برای کاهش میزان چربی تولید شده شوند. چربی‌های ترانس موجود در بسیاری از غذاها از جمله فست فودها و محصولات نان و شیرینی پزی مانند کلوچه و کراکر نیز می‌توانند باعث التهاب شده و منجر به چاقی شوند. از جمله غذاهایی که موجبات چاقی شکم را برای افراد فراهم می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نوشیدنی‌های گازدار مثل سودا می‌توانند باعث ایجاد نفخ در شکم و نیز بزرگ شدن شکم گردند از سوی دیگر قند موجود در این نوشیدنی‌های می‌تواند در ابتلای فرد به بیماری‌هایی چون دیابت، مشکلات گوارشی و مشکلاتی تیروئید تاثیرگذار باشد.

مصرف مدام قندهای مصنوعی نیز علاوه بر چاقی شکم می‌تواند باعث ابتلای فرد به سایر بیماری‌ها چون فشار خون گردد.

فراورده‌های حاصل از شیر مثل بستنی، میلک شیک‌ها، و شکلات‌های شیری نیز برای سلامتی مضر بوده و باعث بروز شکم بزرگ در افراد می‌شوند. از دیگر مواد غذایی که باعث بزرگی شکم در افراد می‌شوند می‌توان به نوشیدنی‌های الکلی، آبمیوه‌ها، محصولات نمکی و شور، خوراکی‌ها و یا میان‌وعده‌های یخ زده مثل ناگت یا سیب زمینی سرخ شده، و گوشت‌های فراوری شده مثل سوسیس، همبرگر و … اشاره کرد.

آیا برنج باعث چاقی شکم می‌شود؟

طبیعتاً خوردن هر نوع مواد غذایی طبیعی و سالمی در حد استاندارد برای بدن لازم و ضروری است ولی وقتی مصرف آن بیش از حد مجاز شود ممکن است برای سلامتی مشکل ایجاد کند. برنج نیز از جمله مواد غذایی است که کربوهیدرات بالا داشته، چربی و قند کمی دارد، آسان هضم می‌شود، گلوتن ندارد و منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B است پس بعد از انجام یک فعالیت سنگین در صورت مصرف برنج به راحتی می‌توان انرژی از دست رفته بدن را تامین کرد.

از طرفی به دلیل بالا بودن کربوهیدرات برنج و بالا بودن شاخص گلیسمی آن، با مصرف برنج میزان قند خون و به دنبال آن میزان انسولین بدن افزایش می‌یابد. و در صورتی که فرد فعالیت فیزیکی نداشته باشد، انسولین ترشح شده از پانکراس میزان گلوکز یا قند اضافی موجود در خون را به صورت انرژی و یا چربی در سلول‌ها ذخیره می‌کند که در صورت مصرف بی‌رویه می‌تواند منجر به تجمع چربی در شکم و چاقی شکم گردد.

کمبود چه ویتامینی باعث چاقی شکم می‌شود؟

بسیاری از ما تصور می‌کنیم که در صورت رعایت یک رژیم غذایی سالم و یا انجام مرتب ورزش می‌توانیم از داشتن شکمی صاف تا آخر عمر خود لذت ببریم، هر چند که تمام عوامل ذکر شده در حفظ سلامتی ما تاثیر بسزائی دارند ولی گاهی اوقات حتی با رعایت میزان کالری دریافتی و نیز میزان فعالیت استاندارد بدن در طول روز نیز از چاقی شکمی رنج می‌بریم. 

یکی از مطالعاتی که در این خصوص صورت گرفته است نشان می‌دهد کمبود ویتامین D در بدن ارتباط مستقیمی با میزان چاقی شکمی دارد و کسانی که ویتامین D بدنشان اندک است از چاقی شکم رنج می‌برند. در این مطالعات نشان داده شده است که در زنان، هم چربی کل بدن و هم چربی شکمی با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است، ولی بیشترین تاثیر را در افزایش چربی شکمی دارد. در مردان نیز، سطوح پایین ویتامین D به طور قابل توجهی با چربی در کبد و شکم مرتبط است.

راه های از بین بردن چاقی شکم

کاهش وزن، به خصوص آب کردن چربی شکم، با بهبود عملکرد رگ‌های خونی کیفیت خواب افراد را نیز بهبود می‌بخشند، از طرفی آب کردن چربی‌های احشایی بدن فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند از جمله اینکه از ابتلای فرد به برخی بیماری‌ها مثل دیابت، بیماری‌های  قلبی-عروقی پیشگیری می‌کند. از جمله راههای از بین بردن چاقی شکمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سعی کنید به جای محدود کردن مصرف غذای چرب، غذاهای کربوهیدرات‌دار را در رژیم غذایی خود محدود کنید.

به جای اینکه به فکر رژیم گرفتن و کم کردن وعده‌های غذایی خود باشید سعی کنید به یک برنامه غذایی خوب و سالم پایبند باشید. مثلاً از غذاهایی که کربوهیدرات و قند زیاد ولی فیبر کم دارند، مثل نان، نوشابه و … به سمت غذاهای فیبردار و پر پروتئینی مثل سبزیجات، حبوبات، لوبیا و گوشت سالم حرکت کنید.

حرکت و فعالیت بدنی داشته باشید، چرا که فعالیت بدنی به سوزاندن چربی‌های شکمی کمک کرده و از طرفی با کاهش سطح انسولین کبد را وادار به استفاده از چربی‌های احشایی برای تامین انرژی می‌کند.

ورزش و تمرین با وزنه‌ها به ساخت عضله بدون چربی در بدن کمک می‌کند، و طبیعتاً کسی که میزان عضله بیشتری داشته باشد در طول روز چه ورزش کند و چه در حال استراحت باشد میزان کالری بیشتری می‌سوزاند.

از غذاهای فرآوری شده دوری کنید، چرا که مواد تشکیل دهنده کالاهای بسته بندی شده و غذاهای میان وعده اغلب سرشار از چربی‌های ترانس، شکر افزوده شده و نمک یا سدیم افزوده هستند که هر سه اینها کاهش وزن را با مشکل مواجه می‌کنند.

علاوه بر مطالبی که عنوان شد در نهایت اسلیو معده راه حلی سریع برای رسیدن به اندامی ایده آل میباشد.

آیا عفونت رحم باعث چاقی شکم می‌شود؟

عفونت رحمی که در اثر رشد باکتری‌ها در داخل رحم ایجاد شود، به خودی خود نمی‌تواند باعث بروز چاقی شکم در بانوان شود. ولی عوامل دیگر مرتبط با مسائل زنان هستند که می‌توانند شکم یک فرد غیرباردار را در حد یک فرد باردار بزرگ و برجسته نشان دهند. این چاقی شکم به دلیل رشد بیش از حد فیبروم‌هایی است که در نواحی مختلف رحم رشد می‌کنند و در صورت عدم توجه و بر اثر تغییرات سطوح هورمونی استروژن این فیبروم‌ها رشد کرده و بیش از حد بزرگ می‌شوند که شکم فرد را چاقتر نشان می‌دهد.

فیبروم‌ها در اغلب بانوان در برهه‌ای از زمان بروز می‌کنند که وزن آنها ممکن است در حدی زیاد باشد که موجب افزایش وزن فرد شود، این مشکل بایستی جدی گرفته شده و تحت درمان قرار گیرد که یکی از روش‌های پیشگیری از رشد بیش از حد آنها نیز کاهش وزن است چرا که سلول‌های چربی استروژن بیشتری تولید می‌کنند و تغییرات ناگهانی در هورمون‌ها می تواند منجر به رشد فیبروم شود. پس داشتن وزن مناسب، تغذیه و رژیم درمانی مناسب و ورزش منظم می‌تواند به پیشگیری از بروز آنها و نیز جلوگیری از چاقی شکم کمک کند.

آیا تنبلی تخمدان باعث چاقی شکم می شود؟

متاسفانه چاقی شکمی یکی از ویژگی‌های رایج زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا همان تنبلی تخمدان است. کارشناسان معتقدند افزایش هورمون‌های مردانه در زنان عامل ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک در شکم و چاقی شکم در این افراد است.

 از دیگر عوامل مهمی که در زنان مبتلا به PCOS باعث بزرگ شدن شکم و افزایش میزان چربی احشایی می‌شود می‌توان به مقاومت به انسولین، ژنتیک، عدم تعادل هورمونی، نقص متابولیسم و التهاب اشاره کرد. پس اگر با وجود داشتن سبک زندگی سالم همچنان چاقی شکمی دارید باید به تنبلی تخمدان شک کرده و به پزشک مراجعه کنید.

در پایان همانطور که گفته شد چاقی شکمی انواع مختلفی دارد که نه فقط به دلیل پرخوری یا عدم تحرک بلکه گاهاً در اثر برخی بیماری‌ها مثل تنبلی تخمدان نیز بروز می‌کند که علاوه بر تاثیر منفی که روی ظاهر افراد دارد می‌تواند موجبات ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله دیابت یا فشار خون را نیز فراهم آورد. پس بهتر است با حفظ رژیم غذایی، انجام ورزش‌های منظم، کاهش استرس و نیز درمان به موقع برخی بیماری‌های پایه در بدن و در نهایت انجام عمل جراحی بای پس معده سعی در کاهش وزن و کاهش چاقی شکم داشته باشیم تا از زندگی سالم برای مدت طولانی لذت ببریم.